تجزیه و تحلیل شغل

تحلیل شغل علی‌رغم نقش حیاتی‌ای که در سایر فعالیت‌های مرتبط با منابع انسانی ایفا می‌کند، همانند هر فرآیند دیگری که با دخالت انسان سروکار دارد، محدودیت‌هایی نیز دارد. بنابراین، بیایید به مزایا و معایب فرآیند تحلیل شغل به طور مفصل بپردازیم.

مزایای تحلیل شغل

– ارائه اطلاعات اولیه مرتبط با شغل: فرآیند تحلیل شغل داده‌های ارزشمندی در مورد مشاغل در اختیار مدیران و تحلیلگران شغل قرار می‌دهد. این داده‌ها شامل وظایف و مسئولیت‌های یک شغل خاص، خطرات و مخاطرات مرتبط با آن، مهارت‌ها و توانایی‌های مورد نیاز برای انجام شغل و سایر اطلاعات مرتبط است.
– کمک به ایجاد تناسب شغل-فرد: این یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های مدیریت منابع انسانی است. انتخاب فرد مناسب برای یک جایگاه شغلی مناسب، آزمونی برای مهارت‌ها، درک و صلاحیت‌های مدیران منابع انسانی است. تحلیل شغل به آن‌ها کمک می‌کند تا درک کنند چه نوع کارمندی برای انجام موفقیت‌آمیز یک شغل خاص مناسب خواهد بود.
– کمک به ایجاد شیوه‌های استخدام موثر: چه کسی باید در کجا و چه زمانی استخدام شود؟ چه کسی و چگونه برای یک موقعیت شغلی خاص هدف قرار گیرد؟ فرآیند تحلیل شغل به همه این سوالات پاسخ می‌دهد و به مدیران در ایجاد، برقراری و حفظ شیوه‌های استخدام موثر کمک می‌کند.

– تحلیل شغل علی‌رغم نقش حیاتی‌ای که در سایر فعالیت‌های مرتبط با منابع انسانی ایفا می‌کند، همانند هر فرآیند دیگری که با دخالت انسان سروکار دارد، محدودیت‌هایی نیز دارد. بنابراین، بیایید به مزایا و معایب فرآیند تحلیل شغل به طور مفصل بپردازیم.

– راهنمایی در فرآیندهای ارزیابی عملکرد: تحلیل شغل به مدیران در ارزیابی عملکرد کارکنان با مقایسه خروجی استاندارد یا مطلوب با خروجی ارائه شده یا واقعی کمک می‌کند. بر اساس این موارد، آنها عملکرد کارکنان را ارزیابی می‌کنند. این فرآیند در تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه کسی را ارتقا دهیم و چه زمانی به آن‌ها کمک می‌کند. همچنین به مدیران در درک شکاف‌های مهارتی کمک می‌کند تا فرد مناسب در جایگاه مناسب قرار گیرد تا خروجی مطلوب حاصل شود.

کمک به تجزیه و تحلیل نیازهای آموزشی و توسعه: فرآیند تحلیل شغل به سوالات زیر پاسخ می‌دهد:

• چه کسی آموزش را ارائه دهد؟ چه زمانی آموزش ارائه شود؟
• محتوای آموزش چه باید باشد؟ نوع آموزش چه باشد: رفتاری یا فنی؟
• چه کسی آموزش را برگزار خواهد کرد؟
• کمک به تعیین بسته جبران‌ساز برای یک شغل خاص: یک فرآیند تحلیل شغل واقعی و بی‌طرف به مدیران در تعیین بسته جبران‌ساز مناسب و مزایا و پاداش برای یک شغل خاص کمک می‌کند. این کار بر اساس مسئولیت‌ها و خطرات مرتبط با یک شغل انجام می‌شود.
  
  

  معایب تحلیل شغل

  زمان بر بودن: بزرگترین نقطه ضعف فرآیند تحلیل شغل این است که بسیار زمان‌بر است.  این یک محدودیت عمده به خصوص زمانی است که مشاغل به طور مکرر تغییر می‌کنند.

  درگیر شدن سوگیری‌های شخصی: اگر ناظر یا تحلیلگر شغل کارمند همان سازمان باشد، ممکن است فرآیند تحت تأثیر علایق و بیزاری‌های شخصی او قرار گیرد. این یک مانع اصلی در جمع‌آوری داده‌های واقعی و دقیق است.

  منبع داده بسیار کوچک: به دلیل حجم نمونه کوچک، منبع جمع‌آوری داده بسیار محدود است. بنابراین، اطلاعات جمع‌آوری‌شده از تعداد کمی از افراد نیاز به استانداردسازی دارد.

  نیاز به تلاش انسانی زیاد: این فرآیند نیازمند تلاش انسانی زیادی است.  از آنجایی که هر شغلی اطلاعات متفاوتی دارد و هیچ الگوی ثابتی وجود ندارد، باید برای مشاغل مختلف اطلاعات سفارشی جمع‌آوری شود. این فرآیند برای جمع‌آوری و ثبت داده‌های مرتبط با شغل باید به طور جداگانه انجام شود.

  ممکن است تحلیلگر شغل مهارت‌های لازم را نداشته باشد: اگر تحلیلگر شغل از هدف فرآیند تحلیل شغل آگاه نباشد یا مهارت‌های لازم برای انجام فرآیند را نداشته باشد، اتلاف منابع شرکت است. او برای به دست آوردن داده‌های معتبر نیاز به آموزش دارد.

  در نهایت، توانایی‌های ذهنی مانند هوش، ویژگی‌های عاطفی، دانش، استعداد، روانی و استقامت، موارد ناملموسی هستند که نمی‌توان آن‌ها را مستقیماً مشاهده یا اندازه‌گیری کرد. افراد در موقعیت‌های مختلف رفتارهای متفاوتی از خود نشان می‌دهند. بنابراین، نمی‌توان استانداردهای کلی برای توانایی‌های ذهنی تعیین کرد.

  با این حال، این موارد تنها بخشی از مشکلات هستند. موارد دیگری همچون کمبود زمان و منابع، تحریف اطلاعات از سوی کارمندان، عدم ارتباط مناسب، پرسشنامه‌ها و فرم‌های نامناسب، فقدان تأیید و بازنگری فرآیند تحلیل شغل و عدم پاداش یا قدردانی برای ارائه اطلاعات واقعی و با کیفیت نیز می‌توانند در فرآیند تحلیل شغل مشکل ایجاد کنند.