تجزیه و تحلیل شغل

سازمان‌ها به‌طور فزاینده‌ای با مشکل ریزش نیروی انسانی مواجه هستند، که این امر به سلامت سازمان آسیب میزند. مقدار زیادی زمان، پول و منابع صرف آموزش فردی برای یک شغل خاص می‌شود و وقتی او سازمان را ترک می‌کند، بازده سرمایه‌گذاری برابر با صفر می‌شود. اغلب افراد به‌خاطر پول سازمان را ترک نمیکنند؛ این ممکن است در مورد کارکنان خط مقدم صدق کند، اما در سطوح بالاتر سلسله مراتب سازمانی، دلایل دیگری مطرح می‌شود. بسیاری از افرادی که شغل خود را ترک می‌کنند، از بی‌روحی و خسته‌کننده بودن شغلشان شکایت دارند!

این مسائل سازمان‌ها را مجبور کرده است که به روش‌هایی برای جذاب‌تر کردن شغلها بیاندیشند. تلاش‌های زیادی برای دوری از یکنواختی انجام می‌شود؛ غنی‌سازی شغلی یکی از این تلاش‌ها است. غنی‌سازی شغلی فرآیندی است که شغل را برای کارکنان جذاب‌تر، چالش‌برانگیزتر و رضایت‌بخش‌تر می‌کند. این می‌تواند به‌صورت ارتقای مسئولیت‌ها، افزایش دامنه تاثیرگذاری و چالش‌ها باشد.

چگونه یک سازمان شغلی را غنی‌سازی می‌کند؟

• به‌طور معمول، غنی‌سازی شغلی شامل ترکیب وظایف موجود و جدید در یک مجموعه بزرگتر از کار است. سپس این کار به یک کارمند واگذار می‌شود، که به معنای افزایش مسئولیت‌ها و دامنه کار است. این افزایش مسئولیت‌ها معمولاً به‌صورت عمودی است. هدف این است که وظایف مختلف را به گونه‌ای گروه‌بندی کنیم که واحدهای کاری طبیعی ایجاد شود.
• همچنین گسترش عمودی شغل‌ها به کارمندان کنترل مستقیم بر واحدهای کاری و کارکنانی که قبلاً تحت نظر مدیریت ارشد بودند، می‌دهد. این امر، از یک سو، مالکیت کار را برای کارکنان افزایش می‌دهد و از سوی دیگر، بار غیرضروری را از مدیریت ارشد کم می‌کند.
• غنی‌سازی شغلی همچنین یک کانال بازخورد برای کارکنان باز می‌کند. کارکنان به‌طور مرتب از عملکرد خود مطلع می‌شوند. این امر آن‌ها را در مسیر درست نگه می‌دارد و به آن‌ها کمک می‌کند نقاط ضعف و قوت خود را بشناسند. استانداردهای عملکرد برای خود کارکنان تعیین می‌شود و عملکرد آینده با این معیارها سنجیده می‌شود. همه این‌ها بدون مداخله یا دخالت جدی مدیریت ارشد انجام می‌شود!
  
  مثال عملی از غنی‌سازی شغلی
• در یک بانک که با نامه‌های اعتباری تجاری برای تجارت واردات و صادرات سروکار داشت، کارکنان اسناد را به‌صورت متوالی پردازش می‌کردند و هر کارمند در یک جنبه خاص از تأیید تخصص داشت. اغلب اتفاق می‌افتاد که یک اشتباه در سطح قبلی منجر به سریالی از اشتباهات در سطح بعدی می‌شد. خطاها در هر سطح انباشته می‌شد و این منجر به کاهش بزرگ در بهره‌وری می‌شد.
• سازمان تصمیم گرفت که به سمت غنی‌سازی شغلی حرکت کند، جایی که هر کارمند یا منشی در تمامی جنبه‌های پردازش تخصص داشت. هر کارمند اکنون قادر به مدیریت یک مشتری به‌طور کامل بود. بعد از مدتی مشخص شد که حجم معاملات 100 درصد افزایش یافته است!
  مزایای غنی‌سازی شغلی
• تحقیقات درباره غنی‌سازی شغلی نشان داده‌اند که سطح غیبت کارکنان کاهش یافته، ترک شغل کارکنان کمتر شده و رضایت شغلی به طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. البته، در برخی موارد، غنی‌سازی شغلی می‌تواند منجر به کاهش بهره‌وری شود، به ویژه زمانی که کارکنان به‌درستی آموزش ندیده باشند. حتی پس از آموزش، این فرآیند ممکن است به سرعت نتایج خود را نشان ندهد و زمان ببرد تا در خط سود منعکس شود.
• غنی‌سازی شغلی نه تنها به سازمان‌ها کمک می‌کند تا بهره‌وری را افزایش دهند، بلکه به ایجاد محیطی چالش‌برانگیزتر و رضایت‌بخش‌تر برای کارکنان نیز کمک می‌کند. این فرآیند می‌تواند یکی از راهکارهای موثر در کاهش نرخ ترک شغل و افزایش رضایت شغلی باشد.