تجزیه و تحلیل شغل

طبقه بندی مشاغل، سیستمی است که برای طبقه بندی یک شغل بر اساس مسئولیت ها و وظایف جاری مرتبط با آن شغل، به کار می رود. این مفهوم با طراحی شغل متفاوت است، زیرا در طبقه بندی شغل، فردی که به آن شغل اختصاص داده شده است، در نظر گرفته نمی شود. هدف از طبقه بندی مشاغل، مطالعه مشاغل از یک دیدگاه کلی است.طبقه بندی مشاغل، مشاغل را در سطوح مختلف گروه بندی می کند. هر سطح دارای توصیف مشخصی از طبقه شغلی و اغلب یک مقیاس حقوقی است که برای مقایسه مشاغل مورد استفاده قرار می گیرد. اغلب اوقات، عنوان شغل نیز بر اساس سطحی که پس از طبقه بندی شغل به دست آمده است، اختصاص داده می شود.

ضرورت طبقه بندی مشاغل

روش های مختلفی برای طبقه بندی مشاغل وجود دارد و این روش ها اغلب در سازمان ها و صنایع مختلف متفاوت هستند. اهداف اصلی طبقه بندی مشاغل عبارتند از:

• -کمک به جذب و استخدام نیرو از طریق تعریف استانداردهای صلاحیت قابل توجه.
• -کمک به طراحی و توسعه استانداردهایی برای عملکرد و ارزیابی.
• -تخصیص مسئولیت هایی که با رسالت و چشم انداز شرکت همسو هستند و به تحقق برنامه ها و استراتژی های تجاری سازمان کمک می کنند.
• -شناسایی مسیرهای شغلی و توسعه در سازمان ها.
• -تعیین استانداردهایی برای جبران خدمات.
  
  چه زمانی و کجا از سیستم طبقه بندی مشاغل استفاده می شود؟
  از سیستم طبقه بندی مشاغل نمی توان برای موقعیت هایی که از نظر وظایف و مسئولیت هایشان مطابقت ندارند، استفاده کرد. در عوض، از آن برای گروه بندی موقعیت هایی استفاده می شود که وظایف و مسئولیت های مشابهی دارند، به همان صلاحیت ها، تجربه و آموزش نیاز دارند. همانطور که در بالا ذکر شد، این سیستم در جذب، استخدام و جبران خدمات به روشی استاندارد در کل سازمان مفید است.
  مهمترین جنبه طبقه بندی مشاغل این است که بر اساس جنبه های عینی شغل استوار است و فردی که به آن شغل اختصاص داده شده، مهارت ها و سطوح عملکرد وی را در نظر نمی گیرد. در عوض، عواملی مانند دامنه و سطح مسئولیت ها و وظایف، اختیارات تصمیم گیری و ارتباط آن با سایر مشاغل در نظر گرفته می شود.طبقه بندی مشاغل به عنوان یک سیستم، به مدیریت این امکان را می دهد تا با طیف وسیعی از وظایف شغلی به صورت همزمان، به جای فقط یک وظیفه، برخورد کند. موقعیت های مختلف با در نظر گرفتن ویژگی های شغلی، نامگذاری و عناوین و سطوحی به آنها اختصاص داده می شود.
  طبقه بندی مشاغل یک فرآیند ثابت یا یک بار مصرف نیست؛ بلکه فرآیندی دائما در حال تغییر است. این طبقه بندی ها به دلیل معرفی سیاست ها و رویه های جدید، ابتکارات جدید مدیریت و در بسیاری از موارد به دلیل معرفی فناوری های جدید، تغییر می کنند. روی دیگر سکه این است که این تغییرات ممکن است بر بهره وری یا عملکرد کارکنان و روابط گزارش دهی آنها تأثیر بگذارد. منابع انسانی ممکن است جابجا شوند و کارکنان ممکن است در تنظیم با محیط کاری جدید که ناشی از تغییر استانداردهای معیار است، با مشکل مواجه شوند. از طرف دیگر، در برخی موارد ممکن است بهره وری برخی از کارکنان افزایش یابد و در مورد برخی دیگر کاهش یابد، که این بستگی به نحوه برخورد این کارکنان با عوامل استرس زا دارد.بسیاری از سازمان ها برای مقابله با تغییرات مرتبط با طبقه بندی مشاغل، از ابزارهایی مانند ارزیابی تعادل شغلی و ارزیابی ماتریس شایستگی استفاده می کنند. این ابزارها به هماهنگ سازی کارکنان با تغییرات محیط خارجی کمک می کنند تا سطوح بهره وری آنها افزایش یابد.