سیر تحول طبقهبندی مشاغل
سیر تحول طبقهبندی مشاغل در جهان و ایران
آبان ماه 1401توسط: تیم تولید محتوا
سیر تحول طبقه بندی مشاغل در جهان
نخستین بار لائوتسو، بایگان سلطنتی و حکیم چینی در سده پنجم قبل از میلاد، تقسیم کار تشریح وظایف و تعیین اختلاف کارها را برای رعایت عدالت و انسانیت در محیط کار و اداره بهتر امور توصیه کرد. قبل از انقلاب صنعتی کارها عمدتا دستی بودند و شکل تولید کاملا با بعد از آن متفاوت بود. تنها طبقه بندی که در نظام حرفه‌ای آن زمان مرسوم بود تقسیم حرفه ها بنا به ضرورت زمانی و طبقه بندی مشاغل به استادی، صنعتی، شاگردی، کشاورزی و نظامی بوده و بر اساس آن حقوق و دستمزد پرداخت می‌شده است.
سیر تحول طبقه بندی مشاغل پس از انقلاب صنعتی
به طور کلی طبقه بندی مشاغل یکی از پدیده‌های انقلاب صنعتی است که برای رفع مشکلات مربوط به حقوق و دستمزد، تعمیم و گسترش پیدا کرد. برای ایجاد یک نظام طبقهبندی استاندارد بین الملی، برای نخستین بار در «کنفرانس بین الملی آمار شناسان کار» در سال 1921 که زیر نظر سازمان بین المللی کار برگزار شد، در خصوص نیاز به یک طبقهبندی استاندارد بین المللی مشاغل بحث و در سال 1949 در «دهمین کنفرانس آمارشناسان کار» این طبقهبندی در قالب 9 گروه شغلی تصویب شد. آخرین نسخه این طبقهبندی با عنوان (ISCO-08) در سال 2008 ارائه شده است.
طبقهبندی مشاغل در بخش مشمول قانون استخدام کشوری ایران
برای نخستین بار در سال 1301، با بهره‌گیری از تجربه‌های کشورهای اروپایی، نیروهای شاغل در دستگاه‌های دولتی مشمول یک نظام طبقهبندی مشاغل ساده با استفاده از روش رتبه‌بندی شدند. در خرداد ماه 1345 دولت وقت، بخاطر رفع مشکلات و پی ریزی آیین جدیدی در نظام اداری کشور، طرح قانون استخدام کشوری را که ضرورت آن روز به روز بیشتر می‌شد تصویب کرد. اداره کل طبقه بندی و ارزشیابی مشاغل که پس از تصویب قانون استخدام کشوری در سازمان امور اداری و استخدامی کشور تشکیل شد، اجرای آن قسمت از قانون مزبور را که هدف آن تعیین ارزش مشاغل، طبقهبندی و رده‌بندی و در نتیجه یکنواخت کردن سطح حقوق و مزایا در وزارت خانه‌ها و موسسه‌های دولتی ایران بود بر عهده گرفت.
طبقه بندی مشاغل در بخش مشمول قانون کار
در این بخش تا قبل از سال 1352 هیچ کاری برای اجرای طرح‌های طبقهبندی مشاغل در واحدهای مشمول قانون کار انجام نشده بود. در سال 1365 با پایه قرار دادن طبقهبندی استاندارد بین المللی مشاغل (ISCO-68) طبقهبندی استاندارد مشاغل ایران تدوین و در سرشماری عمومی نفوس و مسکن آن سال استفاده شد. طبقهبندی استاندارد بین المللی مشاغل دو هدف عمده دارد :
- آسان شدن برقراری ارتباط بین‌المللی با در اختیار گذاردن ISCO-88 به عنوان ابزاری برای آمارگران کشورهای مختلف تا بتوانند اطلاعات شغلی کشور خود را با کد بین المللی ارائه دهند.
- ممکن کردن ارائه اطلاعات شغلی بین المللی به شکلی که برای پژوهشگران و سیاستگزاران و افراد دیگر در فعالیت‌های اجرایی قابل استفاده باشد.